Visit Dubrovnik

Miejskie centrum Cavtatu

Cavtat jest starożytnym, adriatyckim Epidaurum; Civitas Vetus – poprzednik Dubrownika. To średniowieczne miasteczko, wzniesione według planu miejskiego, na południowych zboczach półwyspu z dwoma łatwo dostępnymi zatokami. Budowany przez wieki, według kanonów dubrownickiego porządku, w różnych okresach historycznych posiadał twórców, których dzieła przedstawiają prawdziwą wartość. Kulturowa i historyczna opowieść pełna unikalnego i naturalnego piękna jest nieprzerwanie czytana i opowiadana od wieków.

Mauzoleum rodziny Račić

Mauzoleum znanej rodziny Račić (właścicieli statków), znajdujące się na cmentarzu Św. Roka w Cavtacie. Wybudowane zostało w 1921 roku na miejscu kaplicy Św. Roka z XV wieku, zgodnie z wolą Mariji Račić. Zbudowane z białego kamienia, z wyspy Brač w formie kopuły. W całej budowli nie ma ani jednego kawałka drewna lub innego materiału oprócz brązu (z którego zrobione są drzwi i dzwon). Całe mauzoleum – od wejścia, na którym znajdują się dwie kariatydy, przez sklepienie pokryte wizerunkami głów anielskich, podłogę na której znajduje się historia Biblii (którą symbolizują czterej ewangeliści), główny ołtarz i nawy poboczne – pełne jest symboliki przedstawiającej trzy podstawowe etapy ludzkiego losu: narodzin, życia i śmierci. Na dzwonie odlanym również według szkicu Meštrovića, znajduje się zapisana jego przepiękna myśl: „Poznaj tajemnicę miłości, rozwiążesz tajemnicę śmierci i uwierzysz, że życie jest wieczne”.

Dom Vlaha Bukovca

Miejsce urodzenia Vlaha Bukovca w Cavtacie uznane zostało za zabytek kulturowy w 1969 roku. Monumentalne cechy tego wielkiego domu zawierają się nie tylko w jego architekturze, przestrzeni ogrodu i położeniu w miejskim centrum. Przede wszystkim są spuścizną imienia wielkiego malarza Vlaha Bukovca, jego artystycznym dorobkiem i dziedzictwem przeszłości rodziny Bukovac. Dom rodzinny Vlaha Bukovca swoją lokalizacją i organizacją przestrzenną stanowi typowy budynek mieszkalny Cavtatu z końca XVIII i pierwszej połowy XIX wieku. Zachowano w większości oryginalne cechy wczesnego wyposażenia wnętrza z XIX wieku, kiedy to powstał dom. Część sprzętów pochodzi także z czasów adaptacji Bukovca – początku XX wieku, szczególnie należy zwrócić uwagę na wewnętrzne malowidło ścienne i szkło w drzwiach z kasetonem od klatki schodowej, które stworzył sam Bukovac.

Pałac Rektorów (Knežev dvor)

To ciekawy przykład architektury renesansu z czasów Republiki Dubrownika. Dziś w Pałacu Rektorów – Knežev dvoru znajduje się biblioteka i archiwum pochodzącego z Cavtatu Baltazara Bogišića, doktora filozofii i prawa, członka licznych europejskich uczelni. Kolekcja Baltazara Bogišića założona była w latach 1909-1912, a w skład chorwackiej Akademii Nauki i Sztuki weszła w 1955 roku. W Pałacu Rektorów mieści się także Muzeum Cavtatu – etnograficzne i numizmatyczne zbiory oraz kolekcja broni Bogišića. Przed Pałacem znajdują się zbiory wykopalisk archeologicznych z okresu greckiego i rzymskiego.

Kościół św. Nikoli

Pochodzący z XV wieku kościół parafilany Cavtatu, znajduje się obok Knežev dvoru (Pałacu Rektorów). Wnętrze kościoła jest barokowe i obfituje w liczne dzieła znanych malarzy. W skład kościoła wchodzi galeria, która została założona w 1952 roku, także m.in. dzięki zasłudze członka akademii, Cvita Fiskovića. Wśród licznych, cennych dzieł wyróżniają się ikony z podobiznami Św. Nikole (Mikołaja) z XV wieku, alabastrowe płaskorzeźby z XV wieku, Św. Sebastian wykonany przez barokowego mistrza ze szkoły bolońskiej – Benedetta Genarrija oraz dzieła sycylijskiego malarza Carmela Reggija i dzieła wielkiego chorwackiego malarza Vlaha Bukovca.

Kościół Matki Boskiej Śnieżnej (Crkva gospe od Snijega)

Jednonawowy kościół z XV wieku, do którego dobudowano klasztor franciszkański z późnogotyckim podwórzem. W klasztornej jadalni mieszczą się cenne obrazy malarza pochodzącego z Pelješca, franciszkanina Celestina Medovića. W kościele dominuje Matka Boża Cavtatska (Gospe od Cavtata) – długie na 10 metrów i wysokie na 3 metry malowidło mistrza Bukovca, które przedstawia port w Cavtacie.

Kościół św. Błażeja (św. Vlaha)

Kościół, który obecnie widzimy pochodzi z 1715 roku. Zachwyca stylem i bogatymi zdobieniami baroku weneckiego. Budowę rozpoczął Marino Gropelli pochodzący z Wenecji: 1706 roku, na zlecenie Senatu z Dubrownika. Senat zażyczył sobie nowego kościoła na miejscu starego, romańskiego z XIV wieku. Pierwsze poważniejsze uszkodzenia pojawiły się podczas trzęsienia ziemii, a w roku 1706 na skutek strasznego pożaru kościół zamienił się w popiół.

Wielki ogień strawił praktycznie wszystko, cudem ocalała tylko srebrna rzeźba św. Błażeja (św. Vlaha). Po „latach wygnania” spędzonych w małym kościele św. Mikołaja w Prijekome, gdzie ją umieszczono po pożarze – w 1715 roku została przeniesiona na swoje stare miejsce, do kościoła imienia św. Błażeja. Dubrowniczanie dodali rzeźbie adnotację z informacją, o tym jak „wszystkie pozostałe rzeźby złote, srebrne i miedziane zostały stopione w pożarze, podczas gdy rzeźba świętego cudem ocalona, przetrwała nieuszkodzona”. Figura ta, jest jedną z najważniejszych w Dubrowniku, a makieta, którą święty trzyma w ręku – ukazuje dawną architekturę miasta.
W Dubrowniku św. Błażej (św. Vlaho) czczony jest od X wieku, to patron miasta (w dubrownickiej mowie mecenas).

Według zapisów dubrownickich kronikarzy św. Błażej ocalił mieszkańców Dubrownika w X wieku, kiedy Wenecjanie zacumowali swoje okręty w Gružu i przed Lokrum. Dubrowniczanie uwierzyli im na słowo, że gdy tylko kupią jedzenie i picie – wyruszą w kierunku Levantu. Wenecjanie wykorzystali jednak tą okazję, by obejrzeć miasto i znaleźć jego słabe punkty. Na szczęście św. Błażej (św. Vlaho) objawił proboszczowi Stojku ich zamiary i ocalił miasto od nocnego najazdu. Proboszcz opisał świętego jako siwego starca z długą brodą, biskupią mitrą na głowie i laską w ręku. Do dziś w takiej właśnie postaci widnieje na miejskich murach i wieżach.

3 lutego obchodzi się Dzień św. Błażeja (św. Vlaha) i Dzień Miasta Dubrownika.

Kościół Świętego Rocha (Roka)

Znajduje się w północno-zachodniej części osady Grgurići. Kościół położony jest na planie prostokąta, posiada węższe, także prostokątne prezbiterium, które łączy się z południowej strony z zakrystią. Po zachodniej stronie sklepienia umiejscowiony jest stary chór, na którym widnieje inskrypcja darczyńcy Tonka, syna Marka Gradića. Poświęcił kościół św. Rochowi i św. Vračima (Kuzmi i Damianowi), jako wotum o uratowanie z zarazy pustoszącej Slano i okolicę ok. 1527 roku. W kościele św. Rocha znajduje się obraz ołtarzowy, na którym przedstawiono ikonograficznie świętych, namalowany końcem XVI w. przez holenderskiego malarza Martena de Vos.

Miejskie centrum Dubrovnika

Twierdza Bokar

Została wybudowana według projektu Michelozziego ze swymi pięknymi, kamiennymi gzymsami. Miała za zadanie bronić głównego wejścia, mostu zwodzonego i fosy w Pilama. Dziś w jej urokliwych pomieszczeniach odbywają się wydarzenia Letniego Festiwalu Dubrownika.

Revelin

Wielka twierdza w kształcie nieregularnego czworokąta, wzniesiona poza murami miejskimi, we wschodniej części miasta, przed Vrata od Ploča. W połowie XVI wieku, w czasie, kiedy Republika Dubrownika ponownie znalazła się pod wielkim zagrożeniem ze strony Wenecji. Wybudowano ją bardzo szybko – wszystkie pozostałe prace publiczne, a także w sporej części i prywatne roboty budowlane zostały wstrzymane, aby jak najszybciej, bez przeszkód, zakończyć budowę twierdzy i wzmocnić obronę portu miasta i jego wschodniej części, która była słabiej chroniona. Twierdza została wzniesiona według projektu inżyniera Antuna Ferramolinna, którego na pomoc Republice posłał hiszpański admirał Dorija, wielki przyjaciel Republiki. Monumentalna i imponująca budowla, z jednej strony otoczona morzem, a z trzech pozostałych fosą, była dostojnym i niepokonanym strażnikiem portu Dubrownika. Z jednego rogu wchodziła we wschodnie miejskie wrota (Vrata od Ploča), tworząc z nimi wyjątkowy kompleks obronny, jednocześnie chroniący wschodnie wejście do miasta – od strony lądu. Twierdza Revelin posiadała wielkie zadaszone przestrzenie i największy taras w Dubrowniku. Po dziś dzień jej wnętrza i wyjątkowe otoczenie są idealnym miejscem dla różnych występów letniego festiwalu.

Wielka Fontanna Onufrego

Naprzeciwko kościoła św. Spasa, obok Vrata od Pila, Onofrio della Cava wybudował tą niegdyś rozkoszną fontannę, która została znacznie uszkodzona podczas trzęsienia ziemi, które zabrało jej piękno i funkcjonalność. Wzniesiona na znak pamięci zakończenia prac przy budowie nowego wodociągu w 1438 roku, dzięki któremu miasto otrzymało wodę ze źródła w Dubrownickiej Rijece (Rijeci Dubrovačkoj), oddalonej o 12 km. Fontanna ta miała swoim pięknem architektury i szemraniem bystrej wody upamiętniać to, bardzo znaczące technicznie i życiowo dla Republiki przedsięwzięcie. Będąc ulubionym miejscem spotkań młodych ludzi, weszła wraz z Małą Fontanną Onufrego jako dekoracja do renesansowej komedii „Novela od Stanca” Marina Držića, największego dubrownickiego twórcy komedii.

Klasztor Dominikanów

We wschodniej części miasta, w objęciach wysokich murów miejskich, chroniony przez silną twierdzę Revelin, ulokowany jest klasztor dominikanów, jeden z najbogatszych skarbców kultury – artystyczne i historyczne dziedzictwo starego Dubrownika. Dzięki pomocy pieniężnej władz, wysiłkom i pracy mieszkańców całej dzielnicy, (którzy według nakazu władzy musieli pracować przy budowie obiektu), kontynuowano intensywną budowę tego wielkiego miejskiego kompleksu w 1301 roku. Klasztor początkowo znajdował się poza murami miejskimi, położony na ważnej pozycji obronnej dla Republiki. Szybko został włączony do całej struktury miasta, tworząc z nim jednolitą całość. Trzęsienie ziemi uszkodziło go częściowo. Swoim wspaniałym monumentalizmem, który ze strony zewnętrznej, ulicznej nie jest tak bardzo widoczny, zalicza się między najpiękniejsze miejskie zabytki starego Dubrownika. Jest to, ze względu na swoją pozycję, ambient i piękno – wyjątkowy klasztorny i urbanistyczny zespół, wraz ze wszystkimi swymi poszczególnymi elementami, tak harmonijnie powiązanymi i stanowiącymi jedną całość. Był budowany stopniowo w czasie kilku wieków, od XIV do XVI wieku, a niektóre pojedyncze rekonstrukcje także w późniejszym czasie. Widoczne są elementy różnych stylów, romańskiego i gotyckiego. Przeważnie przeplatają się elementy kwiecistego gotyku i renesansu. Prace wykonywali liczni krajowi, dubrowniccy i zadarscy mistrzowie we współpracy z włoskimi. Rozkosznie zdobiony dziedziniec z kolumnami, gankami, przepięknymi triforami, kamienną studnią w centrum podwórka, rzeźbili, budowali i zdobili krajowi mistrzowie: Utišenović, Grubačević, Radmanović i inni, według podstawowej idei florenckiego mistrza Massa di Bartolomea z połowy XV wieku. To podwórze zaliczane jest między najwspanialsze realizacje dalmatyńskie kwiecistego gotyku, drugiej połowy XV wieku. Zakrystię w stylu gotyckim wybudował znany krajowy mistrz Paskoje Miličević, pochodzący z Dubrownika, pod koniec XV wieku, budowniczy licznych, istotnych obiektów w Dubrowniku. Na znak wdzięczności jego imie zostało wyryte na ścianie tegoż kościoła z publicznymi podziękowaniami. Został także pochowany w tym kościele, jak i inni zasłużeni obywatele Dubrownika. Portal południowy, bogato zdobiony jest dziełem Bonino z Mediolanu. Klaszotr posiada bardzo bogaty zbiór dzieł sztuki, szczególnie cenne są malarskie prace największych dubrownickich malarzy: Lovre Dobričević – Poliptyk (XV wiek), Mihajl Hamzić – Tryptyk (XVI wiek), kilka obrazów Nikoli Božidarevića, między którymi szczególnie ciekawy jest Tryptyk, na którym Dubrownik znajduje się w rękach św. Vlaha – dzieło wybitnego malarza chorwackiego Vlaha Bukovca, pochodzącego z Cavtatu (XX wiek). Z tych dzieł wyróżnia się ołtarzowy obraz Pala Čudo św. Dominika. Znajdują się tu także wszystkie dzieła współczesnego dubrownickiego malarza Iva Dulčića. Najbardziej znanym arcydziełem starych mistrzów jest obaraz ukrzyżowanego Jezusa, namalowany przez wielkiego weneckiego artystę Paolo Veneziano, dzieło o dużej artystycznej wartości (XIV wiek), obraz ołtarzowy Tycjana – św. Magdalena (XVI wiek), a także ikony mistrzów pochodzących z Krta i Wenecji (XVI wiek), dyptyk mistrzów flamandzkich (XVI wiek) i innych. Klaszotr posiada drogocenne zbiory muzealne, w których znajdują się cenne artefakty sztuki złotniczej krajowych mistrzów, szczególnie wyróżniają się: piękne kielichy, gotycko-renesansowa monstrancja i srebrny krzyż. W bibliotece klasztornej i archiwum, znajdują się cenne rękopisy, między którymi jest 220 inkunabułów. Niektóre rękopisy zdobione są wyjątkowo pięknymi inicjałami. W klasztornym kościele organizowane są w czasie Letniego Festiwalu w Dubrowniku koncerty sakralnej muzyki kameralnej, które zapewniają gościom niezapomniane przeżycia w tymże wyjątkowo akustycznym i niezwykłym otoczeniu przepięknego kościoła.

Arsenał

Mieścił się na terenie dzisiejszej kawiarni miejskiej (Gradske kavane). Składał się z 4 części sklepienia oddzielonego dla 4 galer, które pilnowały miasta. W nim powstawały, znajdowały się i były naprawiane państwowe galery, które chroniły miasto. Założony bardzo wcześnie, prawdopodobnie już w VIII wieku. W czasie swojej długiej egzystencji, wiele razy był przebudowywany, aż w końcu otrzymał obecny wygląd, najbardziej ulubionej kawiarni w Dubrowniku.

Stradun

Słynny dubrownicki Stradun, prawdziwa nazwa: Placa, szczególnie uwielbiane miejsce na spacery wszystkich mieszkańców Dubrownika, szczególnie młodych ludzi i turystów ze wszystkich stron świata. Nikt nie może przepuścić spaceru Stradunem, ponieważ przegapiłby niezapomniane spotkanie z miastem. Wybudowany po wielkim trzęsieniu ziemi z 1667 r., według przyspieszonego programu rekonstrukcji miasta, otrzymał swój spokojny i skromny wygląd, a jednocześnie tak dostojny i piękny w swojej prostocie kamiennej architektury. Przed trzęsieniem ziemi Stradun był ozdobiony pięknymi i zachwycającymi pałacami. Po trzęsieniu ziemi, w zrujnowanym mieście musiało się rozmyślać wpierw o kontynuowaniu normalnego życia i obronie miasta, więc wszystkie plany i projekty przystosowywane były tylko tym celom. Wszystkie domy na Placi wybudowane są po trzęsieniu ziemi, według projektu, który wybrał Senat Republiki. Wszystkie posiadają prawie takie same fasady, wysokość i podobny układ, ponieważ sklepy miały mieścić się na parterze. W taki sposób zachowany został duch handlu w Republice.

Kolumna Orlanda

Pomiędzy pałacem Sponze i kościołem św. Vlaha, wznosi się kamienna kolumna, na której wyrzeźbiony jest średniowieczny wojownik w zbroi, z mieczem i tarczą. Wyrzeźbił go krajowy mistrz Antun Dubrovčanin w 1418 roku. Jest symbolem wolności Dubrownika. To na niej zawsze podczas uroczystości powiewała flaga Republiki, a z jej podstawy czytano odezwy władzy i obwieszczenia dla ludu. Z powstaniem tej kolumny wiąże się legenda o średniowiecznym bohaterze Orlandzie (Rolandzie), który – jak głosi legenda – pomógł wyzwolić Dubrownik z niebezpiecznego oblężenia arabskich piratów w VIII wieku, a wdzięczni mieszkańcy wznieśli na pamiątkę tą kolumnę. Dziś ceremonialną uroczystością przed pomnikiem Orlanda i wznoszeniem flagi „Libertas” na jego kolumnę każdego roku, otwierany jest Festiwal Letni w Dubrowniku.

Pałac Sponza (Palača Sponza)

Wszystkie szlaki handlowe z Republiki Dubrownika zlewały się i płynęły przez ten piękny, jeden z najpiękniejszych pałaców w tym mieście. Handlowy duch Dubrownika stworzył sobie zajmującą przestrzeń, potwierdzając swoje bogactwo i kulturę, budowlą tego rozkosznego pałacu i jego imponującej fasady. Wybudowany w kombinacji późnego gotyku i renesansu, według projektu głównego inżyniera Republiki Dubrownika – utalentowanego Paskoja Miličevića. Swoją bujną urodą potwierdza oryginalność i charakterystyczną budowę, można by rzec w stylu Dubrownika, tj. z powodzeniem zrealizował ekspresyjne możliwości różnych stylów w wyjątkowo harmonijnej architekturze tego pałacu, która przypomina koronkę wykutą w kamieniu. Pałac był budowany od 1516 roku. Bracia Andrijić ze znanej korčulańskiej rodziny budowniczych i rzeźbiarzy, wykonali prace kamieniarskie. Pałac pierwotnie był przeznaczony dla urzędu celnego, gdzie towar przywieziony przez handlowców ze wszystkich stron świata podlegał ocleniu. Podwórze pałacu, całe w arkadach, było najbardziej ruchliwym handlowym, targowym centrum i miejscem spotkań ludzi biznesu Republiki. W jednym skrzydle znajdowała się miejska mennica pieniędzy, którą Republika założyła w XIV wieku, i która w tym pałacu nieprzerwanie działała, aż do upadku Republiki. Bardzo szybko, już pod koniec XVI wieku, Sponza stał się także kulturowym centrum Republiki. Gromadzili się w nim najbardziej wykształceni mieszkańcy Dubrownika w stowarzyszeniu „Akademija učenih” (Akademia Dubrownicka), które miało swoją siedzibę w tym pałacu i właśnie tu rozprawiano o literaturze, sztuce i wszystkich osiągnięciach naukowych tych czasów. W pałacu zorganizowano także pierwsza szkołę w Dubrowniku. Dziś pałac Sponza, cichy i dostojny, chroni najcenniejszą historyczną dokumentację Dubrownika: dubrownickie archiwum z materiałami najstarszej historii Dubrownika i jego obszarów, ze wszystkich przeszłych stuleci do najnowszych czasów. Sam pałac stał się na swój sposób wyjątkowym, drogocennym dokumentem tego archiwum. Nieuszkodzony w wyniku trzęsienia ziemi, wytrwale doczekał naszych czasów, by pokazać wszystkim jakie to piękne pałace posiadał Dubrownik, potężny i bogaty, w czasach przed katastrofą. Na placu przed Sponzą, każdego roku uroczyście otwierany jest Festiwal Letni w Dubrowniku. Z tarasu nad gankiem Sponzy, aktorzy ubrani w kostiumy Rektora (kneza) i arystokratów Dubrownika, przywołują dawne czasy manifestacji kulturowych i wolności Republiki Dubrownickiej.

Miejska dzwonnica

Obok budynku Głównej Straży, wybudowano miejską dzwonnicę w 1444 r. o wysokości 31 metrów. Luka Mihočin, syn admirała, wykonał metalową płytę na zegar, wskazówkę pod nią – pokazującą fazy księżyca i dwie drewniane figury, które odliczały godziny. Wielki mistrz, odlewający armaty w Dubrowniku, Ivan Rabljanin, odlał nowy dzwon w 1506 roku. Drewniane figury zamieniono na inne, wykonane z brązu i to właśnie słynne dubrownickie „zielone“, stały się symbolem upływającego czasu. W czasie wielkiego trzęsienia ziemii stabilność dzwonnicy została naruszona i zaczęła się pochylać powodując ryzyko niebezpieczeństwa samoistnego rozpadu. Dlatego w roku 1929 została ponownie zbudowana, według tego samego, starego modelu.

Luža, stara dzwonnica

Między miejską dzwonnicą i Pałacem Sponza znajduje się Luža, stara dzwonnica, zbudowana w 1463 roku, a odrestaurowana w 1952. Dzwon, który znajduje się w jej sercu ogłaszał zebrania Rady, bił na alarm i ostrzegał przed niebezpieczeństwami (np. pożarem itd.). Poniżej dzwonnicy znajduje się wewnętrzna brama miasta, która prowadzi od Pałacu w kierunku Vrata od Ploča i portu miejskiego.

Budynek Głównej Straży

W pobliżu pałacu Rady Miasta (Velikog vijeća) wybudowany został w 1490 roku gotycki budynek Głównej Straży, mieszkanie admirała. Późniejsze przebudowy na wewnętrznym portalu i na półpiętrze wykonał Marino Gropelli w XVIII wieku.

Mała Fontanna Onufrego

Zbudowana przed budynkiem Głównej Straży, w czasie obchodów uroczystości z okazji zakończenia prac budowy wodociągu. Jest prawdziwym klejnotem i arcydziełem rzeźbiarskiego kunsztu Dubrownika. Stworzył ją Onofrio della Cava w 1438 r. we współpracy z włoskim rzeźbiarzem Pietrom di Martino.

Pałac Wielkiej Rady

Pomiędzy Pałacem Rektora i miejską dzwonnicą znajdował się Pałac Wielkiej Rady, wybudowany w XIV wieku, który całkowicie strawił pożar w 1816 roku. Posiadał fasadę podobną do dzisiejszego Pałacu Sponza. W późniejszym czasie na miejscu pałacu wzniesiono miejski ratusz (1882 r.), a dziś znajduje się tu administracyjna siedziba Miasta Dubrownika. Na tym obszarze znajduje się dziś również dubrownicki teatr i miejska kawiarnia. Z Pałacu Rektora można było przejść wewnętrznymi drzwiami do Pałacu Wielkiej Rady. Nad tym wejściem zachował się do dziś nieuszkodzony, słynny napis znany ze swojej wielkiej mądrości i patriotyzmu: „Obliti privatorum publica curate” („Zapomnij o sprawach prywatnych, zajmij się sprawami państwa”).

Archiwum Dubrownickie (Pałac Sponza)

Znajduje się w Pałacu Sponza. Przed czasami Republiki i w czasie jej trwania – znajdowało się w Pałacu Rektorów. Swoim bogactwem materiałów i dokumentów historycznych, które zostały w nim zachowane – zalicza się do najważniejszych archiwów na świecie. Mimo wszystkich katastrof, które niszczyły miasto i jego administracyjne pałace, Republika (a potem miasto), zdołała zachować swoją tysiącletnią historię pisaną, zgromadzoną w oryginalnych archiwach Dubrownika. Archiwum posiada 7000 tomów rękopisów i około 100 000 pojedynczych rękopisów, które obejmują okres od XII wieku do upadku Republiki. Republika już w XIII wieku wprowadziła systematyczny zapis i ochronę wszystkich publicznych i prywatnych dokumentów, składanych przed władzami państwowymi i zarejestrowanymi w księgach służbowych. Przechowywano wszystkie dokumenty pisane, w których potwierdzano prawa Republiki i regulacje jej stosunków z innymi miastami, krajami i władcami. Od 1278 roku zachowały się wszystkie zapisy kancelarii i notariuszyRepubliki, kopie wszystkich testamentów, zapisy wszystkich trzech rad Republiki, bogata korespondencja służbowa, zapisy o statkach, rejsach, listy załóg i pasażerów itd. Cała historia politycznych, dyplomatycznych, ekonomicznych, morskich, handlowych i wszystkich pozostałych obszarów życia Republiki zachowana jest w dokumentach jej Archiwum. I nie tylko jej, ponieważ znajdują się tu drogocenne, stare materiały o krajach bałkańskich, a także o większych terenach. W Archiwum znajdują się liczne dokumenty z nowszej historii miasta i szerszego regionu Dubrownika z czasów XIX i XX wieku, aż do czasów najnowszych.

Pałac Książęcy

Cała historia starego Dubrownika przewinęła się przez ten piękny, ale nie luksusowy pałac. Umiar i prostota, bardzo obecne w życiu starego Dubrownika ponownie pokazały się w tej, tak bardzo znaczącej dla Republiki budowli. Prosty, harmonijny, gotycko – renesansowy pałac, na pierwszy rzut oka wydaje się zbyt skromny dla niegdyś tak bogatej Republiki Dubrownika. I to nie dziwi, ponieważ właśnie to jest miarą harmonii bez bogatej wystawności, która nieprzerwanie była obecna we wszystkich sferach życia starego Dubrownika. Jak i Republika, tak też ów pałac przetrwał burzliwą przeszłość, niszczyły go kilkukrotne eksplozje prochu, rozdzierało kilkukrotne trzęsienie ziemi, a jednak dziś stoimy przed jego piękną fasadą i podziwiamy harmonię, kamień i wszystkich artystów, którzy dali mu w tej wyjątkowej prostocie, cudowny blask spokojnego piękna. Robi imponujące wrażenie, zachował ducha przeszłości, a zwiedzających go natychmiast ogarnia atmosfera przeszłych stuleci, tak silnie, że są prawie zaskoczeni tym, że nie natknęli się w jego przestrzeniach na przechadzającego się Rektora w towarzystwie członków Małej Rady. W tym pałacu mieszkał Rektor Dubrownika (knez dubrovački) w czasie swojego jednomiesięcznego mandatu (bez swojej rodziny). Budynek mógł opuścić jedynie z powodów służbowych, w przeciwnym razie nie wolno mu było wyjść z pałacu. Tu – oprócz wielu innych państwowych obowiązków – wraz ze szczególnym ceremoniałem otrzymywał każdego wieczoru klucze do wrót miejskich, które były mu powierzone do przechowania na noc, by nikt nie mógł wejść w tym czasie. Rano ponownie wraz z ceremonią oddawał klucze, by otworzono bramę miejską. Tak było przez stulecia, aż do upadku Republiki. Pałac Rektorów był także siedzibą Małej Rady, znajdowały się tu pomieszczenia przeznaczone na oficjalne przyjęcia i audiencje, był również siedzibą administracji Republiki. Następnie zbrojownia, magazyn prochu, wartownia i obowiązkowa ciemnica. Według kronik Dubrownika, na miejscu dzisiejszego Pałacu Rektorów znajdował się mniejszy zamek, który został zburzony na skutek wybuchu prochu w 1435 – pałac przestał istnieć. Neapolitański budowniczy Onofrio di Giordana della Cava, który wtedy budował wodociąg dubrownicki, został zaangażowany przez władzę Dubrownika, by wybudował nowy pałac rektora na ruinach starego, co uczynił w połowie XV wieku. Niestety wkrótce ponowna eksplozja prochu w 1463 roku znacząco uszkodziła pałac, szczególnie jego zachodnią fasadę. Pałac został zrekonstruowany z dodatkiem renesansowego stylu pod nadzorem pochodzącego z Florencji budowniczego, Salvio de Michel, we współpracy z wieloma lokalnymi fachowacami z tej dziedziny. Po trzęsieniu ziemi w 1667 roku pałac został ponownie uszkodzony, atrium zostało częściowo zrekonstruowane z domieszką stylu barokowego. Z powodu tych wspomnianych wyżej wydarzeń, spotykamy połączone w sybmiozie wszystkie trzy style: podstawę w stylu gotyckim, dodatkowe przebudowania w stylu renesansu i baroku. Razem tworzą harmonijną i piękną całość. Zachodnia fasada wejściowa budynku z arkadami i łukami, z przepięknie wyrzeźbionymi kapitalami, z wyraźnie dekoracyjnym portalem i innymi detalami pozostawia rozkoszne wrażenie. Atrium pałacu jest prostą, harmonijną przestrzenią ze zdobionymi w stylu korynckim rzędami kolumn, galeriami, pięknymi barokowymi schodami i wyjątkową akustyką (dziś jest jednym z najbardziej imponujących miejsc dla kamerlanych koncertów Letniego Festiwalu w Dubrowniku). Atrium zdobi mała fontanna z XV wieku, a także popiersie jednego z najbardziej zasłużonych synów Dubrownika, żeglarza Miha Pracata. Ten skromny pomnik, wzniesiony decyzją Republiki w 1638 roku, jest dziełem włoskiego rzeźbiarza Piera Paola Giacomettija. Jest to wielki i jedyny w swoim rodzaju dowód uznania dla zwykłego obywatela ze strony Republiki w ciągu jej długiej hisotrii. Po upadku Republiki Dubrownika pałac został splądrowany przez władze okupacyjne, wywiezione zostały cenne obiekty dziedzictwa kulturowego Dubrownika, gromadzone przez stulecia, a wiele innych zostało zniszczonych w czasie trzęsienia ziemii i pożaru. W Pałacu Rektorów dziś znajduje się kulturowo-historyczny oddział muzeum Dubrownika. Sale przeznaczone do zwiedzania zostały udostępnione w taki sposób, by oddawały część oryginalnego charakteru z przedmiotami codziennego użytku, pochodzącymi z ostatnich wieków Republiki Dubrownika. Poza stylowymi meblami, licznymi portretami osób z wyższych sfer Dubrownika i jego znakomitych postaci, znajdują się tu malarskie dzieła wielkich mistrzów (Carraci, Tintoretto, Giorgione, Bordone, Hamzić i innych). Można znaleźć również numizmatyczną kolekcję starych, kutych monet (XIV – XIX wiek), oryginalne klucze do miejskiej bramy, pieczęcie, herby, kopie Kodeksów Dubrownika, zapisów Republiki i przedmiotów ze starej apteki „Domus Christi” z XV wieku i wiele, wiele innych.

Jezuicki kościół św. Ignacego

Przez Plac Bunić, który znajduje się z zachodniej strony katedry, przechodzi się na Plac Gundulića i szerokimi, barokowymi schodami dochodzi się do placu Bošković, na którym wznosi się jedna z najpiękniejszych budowli Dubrownika: Jezuicki kościół. Był zbudowany pod koniec XVII wieku i na początku XVIII, według projektu włoskiego architekta Andrea Pozza. Posiada piękny barokowy portal i imponującą fasadę, która dominuje na przestrzeni placu. Między malarskimi dziełami, które zdobią ów kościół znajdują się prace Gaetano Garcia, włoskiego barokowego malarza, pochodzącego z Hiszpanii. To on ozdobił swą pracą absydy kościoła scenami związanymi z życiem św. Ignacego Loyole, założyciela zakonu jezuitów. Obok kościoła wznosi się wielki budynek znanego Uniwersytetu Dubrownika – Collegium Ragusnium, stworzony według projektu Ranjine i Canalina, to tu uczyły się i rozwijały najwybitniejsze umysły Republiki. Barokowe schody, które łączą się z kościołem w doskonałą całość, zaprojektował rzymski budowniczy Padalacqua w 1738 roku.

Miejskie murz

Najbardziej charakterystycznym punktem, który określa fizjonomię historycznego miasta Dubrownika i nadaje mu specyficzny, znany na całym świecie wygląd – są jego nietknięte mury miejskie, które w nieprzerwanym ciągu (długości 1940 metrów) otaczają miasto. Ten kompleks jest jednym z najpiękniejszych i najbardziej solidnych systemów twierdz na Morzu Śródziemnomorskim, składającym się z szeregu fortów, bastionów, kazamat, wież i wolnostojących twierdz. Budowany był systematycznie w ciężkich czasach, podczas ciągłego zagrożenia bezpieczeństwa miasta i Republiki. Ten system obronny zachował się do dnia dzisiejszego w stanie funkcjonalnym nie tylko dzięki wiedzy wykwalifikowanych budowniczych, opiece i dbałości mieszkańców Dubrownika, którzy utrzymywali go w dobrym stanie i w razie potrzeby naprawiali, ale także dzięki wielkim umiejętnościom światowej sławy dyplomacji Dubrownika, która niezliczoną ilość razy umiała przewidzieć i wyeliminować niebezpieczne zamiary rywali i wrogów Republiki Dubrownika. Miasto Dubrownik jest całkowicie otoczone murami i twierdzami, w tym i Starym miejskim portem. Historia dubrownickich fortyfikacji sięga głeboko we wczesne średniowiecze. Niewątpliwie wczesna osada miejska na wyspie Laus była otoczona murem. Fakt, że miasto to w IX wieku mogło przetrwać piętnastomiesięczne oblężenie, świadczy o tym, że było dobrze zabezpieczone. Miasto rozrastało się w kierunku wschodniej, niezasiedlonej części wyspy. Także i obecna nazwa Pustijerna południowo-wschodniej części miasta z twierdzą św. Jana pochodzi od łacińskiego „post terra”, co w wolnym tłumaczeniu oznacza przedmieście. Mur obronny w IX i X wieku objął również tą wschodnią część miasta. Kiedy w XI wieku powstała wąska morska cieśnina na terenie dzisiejszego Place, miasto połączyło się z wsią, która już istniała na lądzie i wkrótce został wybudowany jednolity mur obronny wokół obaszaru odpowiadającego dzisiejszemu zakresowi starego centrum miasta. W XIII wieku całe miasto zostało otoczone murem, oprócz klasztoru Dominikanów, który został opasany murem dopiero w XIV wieku. Mur posiadał grubość średnio 1,5 metra, a zbudowany był z kamienia i wapna. W celu wzmocnienia ścian i lepszej obrony, w XIV wieku wybudowano 15 czworokątnych wież. Wielkie prace nad murem obronnym miały miejsce pod koniec XIV stulecia, w czasie wyzwolenia spod panowania weneckiego. Największym bodźcem do dalszej rozbudowy i pilnej odnowy dubrownickich twierdz było niespodziewane zagrożenie napaścią ze strony tureckiego wojska po zajęciu Carigradu w 1453 roku, z dodatkowym nie tak oczywistym zagrożeniem ze strony Wenecjan. Dzięki ogromnym wysiłkom mieszkańców Dubrownika i władców, a także umiejętnościom licznych, prędko sprowadzonych doświadczonych budowniczych fortyfikacji, większa część umacniania twierdz i murów, szczególnie w kierunku kontynentalnym, a także budowa twierdz i półokrągłych bastionów na przedmurzu, została zakończona w niecałe trzy lata. System był rozbudowywany i modernizowany w ciągu XVI wieku, a także w późniejszym czasie. Dzisiejszy zakres murów sięga jeszcze XIV wieku, podczas, gdy definitywny wygląd ten system uzyskał w czasie, który nie bez powodu, nazywano złotym okresem Dubrownika (od upadku Carigradu 1453 r. do trzęsienia ziemi, które zniszczyło Dubrownik w 1667 roku). Główny mur w stronę lądu ma szerokość pomiędzy 4 i 6 metrów, a w stronę morza jest węższy – 1,5 do 3 metrów. Wysokość poszczególnych miejsc sięga nawet do 25 metrów. Mur ze strony kontynentu jest zabezpieczony dodatkowymi skośnymi ścianami, co miało zapewniać obronę przed ówczesnymi atakami armatnimi. Nieregularny równoległobok, (którego kształt mają ściany Dubrownika), chroniony jest szczególnie silnymi twierdzami w swoich czterech, najbardziej wysuniętych punktach. Ze strony północnej jest to silna okrągła wieża Minčeta, na wschodzie port miejski broni wyodrębniona twierdza Revelin, a na południowo-wschodniej stronie wielki kompleks twierdzy św. Ivana (Jana). Na zachodzie wejścia do miasta strzeże silna i pięknie ukształtowana twierdza Bokar. Zachodnią stronę miasta od niebezpieczeństw ze strony morskiej i lądowej borni mocna, samodzilenie stojąca twiedza Lovrijenac. Wraz z tymi najsilniejszymi i najbardziej wysuniętymi fortyfikacjami, mury miejskie chronią także dwie okrągłe wieże, 12 czterokątnych wież, 5 bastionów i dwie kanciaste fortyfikacje. Przedmurze dobudowane w późniejszym czasie posiada na bocznych stronach jeden większy, półokrągły bastion i 9 mniejszych, także półokrągłych. Wzdłuż lądowej części miejskich fortyfikacji wykopano jako dodatkową ochornę głęboki rów. Cały system twierdz był wyposażony w dużą liczbę armat. Produkowano je w lokalnych warsztatach, dzięki którym Dubrownik był znany przez stulecia w tej części świata. Najbardziej znanym dubrownickim projektantem i wykonawcą armat w XVI wieku był Ivan Rabljanin. W czasie pełnej gotowości, mury miejskie Duborwnika były znakomicie chronione.

Twierdza św. Jana

Była głównym punktem obronnym portu miejskiego i jedną z najważniejszych twierdz obronnych miasta. Pierwszą wieżę w tym miejscu wybudowano w połowie XIV wieku i do dziś stanowi integralną część twierdzy. Później, przez kilka dziesięcioleci, twierdza była wzmacniana, rozszerzana, przebudowywana, aż w końcu XVI w. uzyskała swój dzisiejszy wygląd: półkolisty kształt i monumentalną formę całej konstrukcji. Z drugiej strony twierdzy pilnuje św. Łukasz, jedna z najstarszych zachowanych wież miejskich, wybudowana już w XIII wieku. Port miejski zamykany był na noc łańcuchem, który rozciągany był od wieży św. Łukasza do wieży Mula, dziś twierdzy św. Jana. Pod koniec XV wieku wybudowano w porcie falochron nazwany Kaše, a zaprojektował go i wybudował sławny dubrownicki inżynier Paskoje Miličević.

Dzięki budowie Kaše port został podwójnie zabezpieczony – od fal morskich i nieprzyjaciół, a równocześnie dopełniono i wzmocniono system obronny w porcie, któremu ciągle groziły nieprzycjacielskie ataki z morza.

Fort Lovrijenac

Jest to jeszcze jedna olbrzymia i imponjuąca twierdza, znajduje się poza murami miejskimi, na zachodnim wejściu do miasta. Wznosi się dumnie na stromych klifach (wysokich 37 metrów), cała owiana legendami, zarówno o powstaniu jak i o bohaterskich wyczynach jej stróżów i obrońców. Dominuje wśród morskich i lądowych przejść do miasta z zachodniego kierunku, a wraz z twierdzą Bokar zamyka i pilnuje najstarszego portu w Dubrowniku: Kalarinji. Lovrijenac dał się we znaki wszystkim, którzy próbowali zagrozić wolności Republiki, głównie Wenecjanom. Dubrowniccy kronikarze zanotowali ciekawą opowieść o jego powstaniu.

Ponoć na początku XI wieku Wenecjanie planowali w tym samym miejscu wybudować wielką twierdzę, dzięki której trzymali by Dubrownik w garści. Dubrowczanie dowiedziawszy się o zamiarze Wenecjan postanowili od razu, w jak najkrótszym czasie wybudować twierdzę na tym praktycznie niedostępnym urwisku i tym samym uchronić się od nich. W kronikach zapisano, że w ten sposób Lovrijenac został wzniesiony w trzy miesiące. Gdy Wenecjanie przypłynęli statkami z materiałami przeznaczonymi do budowy fortu, pozostało im tylko stwierdzić, że mieszkańcy Dubrownika przechytrzyli ich i prześcignęli. Twierdza posiada wyjątkowo grube ściany i to na trzech stronach; w stronę północy, zachodu i południowego zachodu, dokładniej w stronę tych kierunków skąd może nadejść nieprzyjaciel. Szerokość murów wynosi od 4 do 12 m. We wschodniej części twierdzy, w kierunku Dubrownika są ściany grubości 60 cm. Te mądre środki ostrożności zostały powzięte przez Republikę Dubrownika, na wypadek gdyby dowódca fortu (zawsze pochodzący z szeregów arystokracji), próbował narzucić swą tyranię nad miastem. Artyleria Republiki mogła łatwo przestrzelić grubość tego muru z pozostałych fortyfikacji i zapobiec takim ewentualnym próbom.

Twierdza była uzbrojona w armaty, m.in. w wyjątkowo wielką „Jaszczurkę” („Gušter”), było to rękodzieło lokalnego ludwisarza Ivana Rabljanina. W ciągu licznych stuleci twierdza bywała często przebudowywana i po upadku Republiki miała też inne funkcje: była bazą wojskową w czasie okupacji austriackiej, a później obiektem gościnnym. W Lovrijencu w 1933 roku odbyło się kilka posiedzeń klubu PEN (podczas tego zebrania obecni byli jedni z najwybitniejszych światowych pisarzy i odkryli Dubrownik jako atrakcję turystyczną). Twierdza przez stulecia była największym obrońcą wolności, a na jej drzwiach wykuto wiadomość dla potomstwa i świata: „Non bene pro toto libertas venditur auro”, („Wolności nie sprzedaje się za całe złoto świata”). Dziś, w wolnym mieście i wolnym kraju, ponownie świeci swoją niegdysiejszą świetnością, a na wietrze łopocą swobodnie rozwinięte flagi Letniego Festiwalu w Dubrowniku z symbolem „Libertas” („Wolność”).
Forteca stała się jedną z najbardziej majestatycznych i najpiękniejszych scen świata dla pierwszorzędnego przedstawienia literatury światowej, Szekspirowskiego „Hamleta”.

Wieża Minčeta

Swoją wspaniałą koroną króluje nad miastem przez wieki, aż po dzień dzisiejszy. Była symbolem jego wolności i przekornym wyzwaniem dla wszystkich zuchwalców. Dziś jest jednym z najpiękniejszych symbolów miasta, uroda jej architektury zaliczana jest do jednej z najwspanialszych fortyfikacji na świecie. Budowana była przez najlepszych budowniczych. Oryginalna mniejsza, czworokątna przez Nićifora Ranjine w 1319 roku, a nadbudowa i teraźniejsza okrągła forma wykonana przez słynnego architekta renesansu – Michelozzo Michelozzi i jednego z największych chorwackich budowniczych – Juraja Dalmatinca. Wieża została ukończona w 1464 roku według projektu Juraja. Z wysokości tej imponującej budowli rozpościera się wspaniały widok na miasto i całą jego okolicę.

Twierdza Sokol

Twierdza Sokol lub Sokol Grad, jest największą i wyjątkowo ważną twierdzą (pod względem lokacji, na górskiej przełęczy w kierunku ziemi Bośniackiej), pochodzącą z czasów Republiki Dubrownika. Wybudowana jest na miejscu iliryjskich i rzymskich fortyfikacji, o czym świadczą pozostałości ceramiki i cegły rzymskiej w jej murach. Kształt budowli dostosowany jest do naturalnego klifu, na którym ją wzniesiono, nawet kolor kamienia jednoczy się tu z przyrodą.

Z Sokol Grada, poniżej którego znajduje się pamiątkowy kościół z cmentarzem Matki Bożej od Sokola, rozciąga się wyjątkowy i pełny widok na Konavle. W roku 1391 ówcześni właściciele Konavla – bracia Sanković, oddali Republice Dubrownika cały region z twierdzą Sokol, a w 1423 r. twierdza przeszła prawnie na ich własność. Republika Dubrownika ciągle inwestowała w fort, ze względu na strategiczną wagę tego miejsca. W efekcie twierdza posiadała cysternę, pomieszczenie na amunicję, magazyn wina i jedzenia, mieszkanie kasztelana, posterunek, budynek dla żołnierzy, budynek dla kobiet i dzieci z pobliskich wsi w razie zagrożenia wojną.

Jeszcze dziś wspinaczka na szczyt tej twierdzy budzi szacunek i podziw dla bardzo przemyślanego systemu obronnego historycznej Republiki Dubrownika.

Folklor Čilipi

Imprezy folklorystyczne w Čilipi odbywają się każdej niedzieli – od Niedzieli Palmowej do końca października. Na placu głównym, przed kościołem św. Mikołaja, po niedzielnej mszy świętej o 11:15 – lokalna grupa folklorowa towarzystwa Čilipi poprzez pieśń i taniec zapoznaje z obyczajami Konavle. Wizyta w Čilipi to również okazja, by zobaczyć Muzeum Konavle, które przechowuje cenne etnologiczne bogactwo Konavla, a także doskonały moment na kupienie oryginalnej pamiątki z motywami słynnego haftu Konavle.

Kontakt

Čilipi Folklor
20213 ČILIPI
Phone/Fax: +385 20 771 007
Web: www.cilipifolklor.hr
E-mail: cilipifolklor@cilipifolklor.hr

Obiekty wojskowe

Po II wojnie światowej Lastovo podzieliło los pobliskiej wyspy Vis – stało się wyspą zarezerwowaną dla wojska. Dlatego dostęp do Lastova był zabroniony obcokrajowcom. To doprowadziło do stagnacji ekonomicznej i wyludnienia wyspy. Jednakże w tym samym czasie umożliwiło zachowanie przyrody Lastova w pierwotnym stanie. W 1988 roku zmniejszono zakaz i pozwolono obcokrajowcom przybywać na Lastovo, co dało początek rozwojowi turystyki.

Po ogłoszeniu niepodległości w 1991 roku przez Chorwację, członkowie Jugosłowiańskiej Armii Ludowej (JNA) pozostali w Lastovie aż do 30 maja 1992 r. do 03:30 – kiedy to opuścili bazy wojskowe.

Pałac

W czasach Republiki Dubrownika na wyspie było więcej budowli ważnych dla ogółu społeczeństwa. Rząd Dubrownika próbował podobnie jak i w innych swoich księstwach podkreślić pozycję pałacu Rektora. Dlatego Pałac w Lastovie został wybudowany nad wioską i kościołem parafialnym, u stóp zamku na Glavici. Na piętrze Pałacu, znajdował się apartament, biuro i lochy. Pałac był kilka razy przebudowywany i odnawiany. W czasie renesansu zbudowano taras z rzeźbą św. Vlaha (Błażeja) na ogrodzeniu i małym, szklanym pawilonem w którym książę mógł przebywać także w czasie zimy. Pałac ten został zniszczony w XIX wieku i na jego miejscu wzniesiony został neorenesansowy pałac rodziny Grbin (dziś Fantela).

Latarnia morska Struga

W środku południowej części wyspy Lastovo, przy morskim wejściu do zatoki Skrivena Luka, znajduje się przylądek Struga, na którym w 1839 roku wybudowano latarnię morską o tej samej nazwie. Z powodu swojego oddalenia od lądu wydaje się być samotną, sprawia wręcz wrażenie jakby pogrążała się w błękicie nieba i otwartego morza. Latarnia znajduje się na wysokości 90 m n.p.m., na skraju stromej skały, z której roztacza się niepowtarzalny widok na otwarte morze. Przepiękne widoki i łatwy dostęp do morza przez las sosnowy z północnej strony latarni, czynią to miejsce bardzo atrakcyjnym dla turystów. Interesującą częścią historii Latarni jest rodzina Kvinta, której doświadczenie przenoszone jest z pokolenia na pokolenie, to już trzecia generacja żyje w tej latarni morskiej. Latarnia Struga posiada ogrzewanie i istnieje możliwość jej wynajęcia także poza sezonem.